لُوکه چیست؟
در روستای گنخک شیخها در سال های گذشته که در خانه های گاه گلی زندگی میکردند در خانه هایشان از (لُوکه) استفاده میکردند.لوکه را در قسمت انتهایی خانه میساختند.برای ساخت لوکه دو ستون به ارتفاع 1 متر و عرض30سانتی متر استفاده میکردند و بعد تنه درخت خرما که به آن (تُنگ)میگفتند روی آن میگذاشتند .تعداد مورد استفاده ی تنه ی درخت معمولا سه تا چهار عدد میرسید.بعد با شاخه های به هم بافته درخت خرما (سَته) (در پست بعدی برایتان توضیح میدهم)استفاده میکردند و مانند فرش روی آن پهن میکردند و (لُوکه) آماده استفاده میشد.به علت قدیمی بودن نتوانستم عکسی برای شما فراهم کنم.
/////چند ضرب المثل جدید گنخکی/////
سلام بر همه ی شما تو این پست چند تا ضرب المثل گنخکی گذاشتم امیدوارم خوشتون بیاد.
1.گولی خَرمن مِروند بُز کَه میخورد.(goli kharman merond boz kah mikhord)
(از این ضرب المثل در ناتوانی در انجام کار ها استفاده میشود).
2.سِر خِر سَنگی شِی صابِش میکِشِت.(ser kher sangi shay sabsh mikeshet)
(این ضرب المثل در جاهایی که به کار ظرر میرسد استفاده میشود).
3.اُوش خُوش،نوش خُوش مَرگم خُویا میفَهمِت.(osh khosh nosh khosh margam khoya mifahmet)
(این ضرب المثل در نیازمند نشدن افراد کاربرد دارد).
4.سَگ وَک اُوشتور چِرو.(sag vak aoshtor chero)
(این ضرب المثل در پایبندی در کار ها استفاده میشود).
با سلام به شما همه دوستان خوب و عزیز در اینجا میخواهم آناتومی بدن با گویش گنخکی را برای شما شرح دهم.
زونی(zoni)------------------------------------------------زانو
گُزک(gozak)-------------------------------------------غوزک
پِس پا(pes pa)---------------------------------پاشنه پا
پینجه(pinjeh)-----------------------------انگشت
دار پا(dar pa)--------------------------------------قلم پا
ناخو(nakho)--------------------------------------------ناخن
کُم(kom)-------------------------------------------------شکم
خِر(kher)----------------------------------------------گردن
گُش(goash)---------------------------------------گوش
موین(moin)----------------------------------مو
کَنجیل(kanjil)--------------------------------------آرنج
کول(kol)------------------------------------------------کتف
تلفظ اسامی حیوانات در گنخک
کُمتَر(komtar) -----------------------------کبوتر
بوچیل(bochil)----------------------جوجه
مُرخ(morkh)---------------------مرغ
مُشک(moshk)------------موش
لوک(lok)--------------------شتر
گیا(geya)----------------------------گاو
گوجو(gosaleh)---------------------------گوساله
روها(rooha)-------------------------روباه
کَلبوک(kalbok)-------------مارمولک
زوزو(zozo)------جوجه تیغی
گولی(goli)------------------گربه
گُزیم(gozim)------------------------عقرب
کُربَک(korbak)---------------------------غورباقه
پِلیسو(peliso)---------------------پرستو
دَندله(dandeleh)----------------هزار پا
شوپر(sho par)------------خفاش
پَرپِروک(parperok)---------------پروانه
کُرمیگ(kormayge)-----------------------ملخ
خویگرک(khoygerak)-------------------------عنکبوت
مُکابِله چیست؟
در روستای گنخک هنگام فرا رسیدن ماه رمضان همگی هنگام ظهر به مسجد میروند و نماز جماعت میخوانند و بعد از نماز مشغول به خواندن قرآن و دعا میشوند .هنگام نزدیک شدن به افطار همگی به خانه بر میگردند و هنگامی که افطار کردند دوباره به مسجد میروند و به قرآن خواندن قاریان و سخنرانی و مرثیه گوش میسپارند به این آداب و رسوم مُکابِله میگویند.
اِشکَندیر چیست؟
منابع عکس:وبلاگ مردمان مسیله
اِشکَندیر نوعی وسیله است که از یک قطعه چرم و دو عدد طناب ساخته میشود که در گذشته در روستای گنخک از این وسیله برای دور کردن پرندگان از مزارع استفاده میشده است.کاربرد دیگر این وسیله بازی کودکان با آن بوده است.طریقه استفاده از این وسیله به این شرح است:ابتدا یک سنگ را میان قطعه چرم میگذاشتند و بعد دو طناب را محکم به هم میگرفتند و تاب می دادند و یک دفعه یکی از طناب ها را رها میکردند تا سنگ پرتاب شود و به مقصد مورد نظر برسد.
معنی لغوی اشکندیر در روستا.اشکن(پرتاب کن)+دیر(دور)=دور پرتاب کن.
وسایل مورد نیاز برای بالا رفتن از نخل
این وسایل که در جدول زیر مشاهده میکنید اغلب آن ها به وسیله افراد روستا ساخته میشود.
نام وسیله: | عکس وسیله: | کاربرد وسیله: |
پَروَنگ | برای بالا رفتن از نخل استفاده میشود. | |
نخل تکان | برای ریختن خرما در بالای نخل استفاده میشود. | |
زنبیل | برای ریختن خرما در پایین نخل استفاده میشود. | |
اکوئه | نوعی داس است و برای بریدن خار های نخل استفاده میشود. | |
اره |
برای بریدن شاخه های نخل استفاده میشود. |
وسایل بالایی ضرروری میباشند اما وسایل زیری خیلی لازم وضروری نیستند.
داس | برای بریدن پَنگ استفاده میشود. | |
طناب | برای بالا و پایین بردن وسایل استفاده میشود. |
اجزای درخت خرما
درخت خرما از قسمت های متعددی تشکیل شده که من آن ها را برای شما توضیح میدهم.
1.تُنگ{تنه درخت}
2.گُرد{برگ های درخت خرما}
3.لیف{قسمتی پارچه مانند در زیر گٌرد}
4.تَپ{قسمت انتهایی گٌرد}
5.پَنگ{محلی که میوه ها روی آن چسپیده اند}
6.پَنگُشتیر{قسمت انتهایی پَنگ}
7.تاره{شکوفه نخل}
8.پوس تاره{پوستی که اطراف تاره را پوشانده است}
9.خاپ{قسمت شفید مانند درون تنه}
2.سن بازیکنان:بین 7 الی 15. 3.نتیجه اخلاقی:هیچ شرایط سنی ندارد. 4.ابزار لازم:چوب 20 الی 50 سانتی و یک عدد چوب کوتاه به اندازه کف دست. 5.شرح بازی:دو طرف چوب کوتاه را طوری میتراشیم که به اندازه ای که روی زمین قرار گیرد با زدن یک ضربه به سر چوب با چوب بلند به بالا جهش کند. 6.شیوه بازی:در زمین بازی یک فرو رفتگی کوچک ایجاد میکنیم تا چوب کوتاه در آن طوری قرار گیرد که یک سر آن به بالا باشد و نفرات را به دو دسته مساوی تقسیم میکنیم و کسی که چوب بدست دارد موظف است به زدن ضربه به سر چوب کوتاه . تا آن چوب به هوا پرتاب شود و با یک حرکت نمایشی بدون اینکه چوب کوچک به زمین برسد به وسیله چوب بلند ضربه دوم را به آن میزند -چوب که پرت شد تیم مدافع اگه چوب کوتاه رو در هوا گرفت تیم ظربه زن بازنده و اگر نگرفت تیم مهاجم و ظربه زن موظف به گزاشتن چوب بلند روی چاله بوده و تیم دوم چوب کوتاه را با یک پرتاب باید چوب بلند ظربه بزنه-اگه ظربه زد که تیم بازنده میباشد و جایگاه عوض میشود و آن تیم این بار ضربه میزند و اگر ظربه نزد با چوب بلند. میبایستی فاصله چوب کوتاه رو از چوب بلند شمرد-اگر توانست مثلا 4 -این صورت زننده ضربه میبایستی 4 بار به چوب کوتاه ضربه بزنه و ان را از چاه دور کند-مسلم است هرچه ضربه بیشتر باشد نتیجه بهتر است-تیم مدفع میبایستی بعد از اینکه چوب کوتاه دور شد با گرفتن یک نفس و یک نفر از از اعضا بدون نفس کشیدن خودشون را به چاه برسانند-اگه رساندند که برنده است و اگه نرساند تیم بازنده میباشد.
بسم رب الشهداء و الصدیقین.
عشق یعنی سینه های چاک پاک
عشق یعنی استخان و یک پلاک
کجایید ای شهیدان خدایی...سبک بالان راه کربلایی
شهید حسن زارع
محل تولد: گنخک شیخها
تاریخ تولد:1/1/41
تاریخ شهادت:4/10/65
محل شهادت:جزیره مینو
--------------------
شهید عبدالله قاسمی
محل تولد: گنخک شیخها
تاریخ تولد: 20/12/51
تاریخ شهادت:25/9/67
محل شهادت: جزیره مجنون
--------------------
شهید عیسی بذرافکن
محل تولد: گنخک شیخها
تاریخ تولد: 1/1/44
تاریخ شهادت:1/4/64
محل شهادت: هویزه
منابع:وبلاگ حمید زارع